Met mijn zus ga ik naar de Papier Biënnale in Rijswijk. Ik bezocht een aantal jaar geleden Paper Art in Apeldoorn, die blijkt los te staan van deze tweejaarlijkse versie in dit museum.
Het museum én de tentoonstelling zijn klein en charmant. In de brochure staat: Het thema dit jaar is transitie. We leven in een tijd van verandering. Er wordt gesproken over een paradigmaverschuiving. Voor de mensen die net als ik niet goed weten wat dat betekent: een paradigma is een bepaald model voor analyse en interpretatie, een specifieke lens waardoor men informatie opneemt en ordent. Het bepaalt welke aannames iemand maakt en welke vragen iemand stelt. De brochure vervolgt: De weerstand in de maatschappij neemt toe. Aan het begin van deze eeuw leek het erop dat de manier waarop we leefden eindeloos door zou gaan. Het is moeilijk om onomkeerbare veranderingen te aanvaarden en te onderkennen dat de wereld en de maatschappij continu onderhevig zijn aan verandering, soms ten goede, maar soms ook ten nadele van welvaart en welzijn.
De ene na de andere klimaatconferentie tracht met afspraken te komen die het tij kunnen keren. Maar een economie die gebaseerd is op groei kan niet samengaan met het verminderen van de impact die de mens heeft op de natuur en het klimaat. Of toch wel? Zal de mens in staat zijn zich over de weerstand van verandering heen te zetten en een aangepaste manier van leven en consumeren ontwikkelen?
Anita Groener - Citizen and Blink
Uit de brochure: Sinds 2015 ligt de focus van Anita Groener voor een belangrijk deel op de dialectiek (systematische manier van denken die gebruik maakt van een gedachte en het tegenovergestelde ervan om tot een standpunt te komen) van haard en ontheemding binnen de actualiteit in de wereld.
In dit werk staan trauma en verlies op de voorgrond. Al sinds het begin van de mensheid trekt men over de wereld, soms uit eigen keuze, maar vaak ingegeven door honger, onveiligheid en oorlog. Recent is bekend gemaakt dat er nu meer dan 100 miljoen mensen op de vlucht zijn. Een recordaantal is gedwongen hun huis en haard te verlaten, vaak met achterlating van familie, geliefden en vrienden. Voor hen is transitie een gedwongen werkelijkheid. Anita Groener laat ons zien hoe kwetsbaar we zijn als mens. Door het gebruik van zwart papier wordt iedereen gelijk.
Een enorm indrukwekkend werk. Kwetsbare takken die uit de muur komen zetten met daarop even kwetsbare papieren mensen. Ik zou ieder figuurtje op de tak wel willen vastleggen. Ieder individu vertelt me een eigen verhaal en draagt letterlijk of figuurlijk bagage met zich mee.
Bea van der Heijden - Karakters
De brochure: De installatie Karakters bestaat uit bijna 300 kopjes van papier waaraan allerlei materialen zijn toegevoegd om verschillende eigenschappen van de mens te verbeelden. De kunstenares creëert een suggestie van een eindeloze diversiteit en roept verwondering op. Het is een optelsom van persoonlijkheden, die allen in gelijke mate bestaansrecht, liefde en respect verdienen. De werkelijkheid is soms anders en voor Van der Heijden is het ruimte geven aan de eigenheid van mensen één van de belangrijkste veranderingen die volgens haar nodig is.
Agnete Simoni Mortensen - Met het hoofd in de wolken
In de brochure: Dit beeld stelt een mens voor die letterlijk met het hoofd in een wolk is. Deze weergave is ook de verbeelding van het gezegde 'met het hoofd in de wolken zitten': zo gelukkig en blij zijn dat je niet goed oplet. Of zich verstoppen in een droomwereld waar je niet de harde en problematische realiteit ban het leven ziet. Een gebroken liefde, maar ook veranderingen in de maatschappij; het klimaat, oorlogen en honger kunnen iemand doen vluchten met het hoofd in de wolken.
Layla May Arthur - The Storyteller, the Listener and Our Story
De brochure vertelt: Layla May Arthur maakt installaties van minutieus met de hand uitgesneden papier, door de theatrale verlichting ontstaat een bovenaardse schaduwomgeving. Ze snijdt gedetailleerde patronen in het papier, modelleert het en brengt het aan in lagen. Zo creëert zij complexe werelden die het papier transformeren tot een medium voor verhalen. Arthur maakt gebruik van volksverhalen en sprookjes uit vele tijdperken en culturen. Ze zet als kunstenaar, zoals ze dat ook als kind deed, fragmenten van de verhalen naar haar hand. Haar verhalen zijn combinaties van hoe zij ze zich herinnert en constructies van haar eigen verbeelding.
Er waren meer werken dan die ik hierboven laat zien. Maar niet alles interesseerde me. Niet alles vertelde me een verhaal of bewandelde een diepere laag. Zoals de kleurrijke sculpturen van bijvoorbeeld Thierry Faligot waarbij diverse materialen op elkaar aangebracht een soort Indonesisch masker vormen. En het werk van Tracey Bush bestaande uit een bloementuin gemaakt van verpakkingen van bijvoorbeeld eten. Beiden knap gemaakt maar het gaat verder niet met me aan de haal.
Maar het geeft niet. Leuk om dit museum te leren kennen en om samen met mijn zussie kunst te kijken.