5 december 2021


Vandaag kijk ik de documentaire Dertien Dagen. ‘Tevreden overleden’ wil Floor Haak (86) op zijn rouwkaart. En als het sterven makkelijk verloopt mag er ‘heel tevreden overleden’ komen te staan. “Geef je ons dan nog wel een teken wat het moet zijn?” vraagt zijn zoon.

‘Kroniek van mijn vaders dood’ is de ondertitel van dit bijzondere verslag. Floor Haak geniet ogenschijnlijk nog van het leven, maar zijn lichaam is broos en de stap naar het verpleeghuis kan hij zich niet voorstellen. Daarom besluit hij te stoppen met eten en drinken. Zijn twee zoons trekken bij hem in om voor hem te zorgen. Op verzoek van Floor filmt zoon Gijs het proces. Ze beleven samen de laatste dertien dagen van zijn leven. Prachtig en ontroerend om te zien.

Sinds een paar weken loop ik mee in een hospice. Mogelijk ga ik hier vrijwilligerswerk doen.

Nadat ik stopte met werken heb ik lang de tijd genomen om mezelf opnieuw uit te vinden. Om uit te zoeken hoe ik mijn leven opnieuw inhoud kon geven nadat het jarenlang grotendeels uit werken bestond. Is het toeval dat de rouw na het stoppen zo’n negen maanden duurde, de periode die een nieuw mensenleven over het algemeen neemt voor het klaar is om ter wereld te komen?

In het begin schoot ik alle kanten op. Alles om het schuldgevoel over het thuis zitten te dempen. Om de tranen als ik las dat een lotgenoot na een half jaar weer aan het werk was te drogen. Inmiddels is er meer rust. Durf ik eindelijk het bestaan van mijn kwaliteiten te erkennen en lukt het me om die in vrijwilligerswerk tot uiting te laten komen.

Zo help ik al een tijdje bij een taalproject, waar anderstaligen de Nederlandse taal leren. Wat hou ik van die mensen en wat voel ik me er thuis. Sinds kort is daar een tweede, online, taalproject bij gekomen. Vier vrouwen praten hier wekelijks over maatschappelijke (Nederlandse) issues. Ze gaven aan dat ze alledaagse gesprekken willen oefenen. Dus heb ik mensen opgetrommeld en een rooster gemaakt en nu schuift er dus iedere week een half uurtje een vreemde aan. Ontzettend leuk. Zo is er gepraat met een hartelijke vrouw met een B&B in Frankrijk, een interessante journaliste in Athene en een eigenzinnige oma in Brabant. Wat een geweldig concept en wat een bijzondere gesprekken ontstaan er.

En nu is er het hospice. Mensen vragen me waarom ik dit wil. Het blijft ongemakkelijk te zeggen dat ik altijd al gefascineerd was door de dood. Ik loop graag op begraafplaatsen, verhalen bedenkend achter de tekst op de stenen. Langzaam is die fascinatie verschoven van de dood naar het sterven. Hoe waardevol als je mensen mag bijstaan in de laatste fase van hun leven. Ik heb het gevoel dat ik er veel kan halen, en de komende weken zal blijken of ik er ook iets te brengen heb.   

Ter voorbereiding lees ik boeken over stervenskunst. Hierin staan 5 basisvragen centraal:
1. waar mag ik (nog) op hopen?
2. hoe kijk ik terug op mijn leven?
3. hoe kan ik afscheid nemen?
4. hoe ga ik om met het lijden?
5. wie ben ik en wat wil ik werkelijk?

Na het stoppen met werken is die laatste vraag regelmatig voorbij gekomen. Met de dingen die ik nu doe kom ik steeds dichterbij.    

 

Trailer van de documentaire Dertien Dagen van regisseur Gijs Haak.
De hele documentaire is tot eind februari te zien via Dertien Dagen | Picl voor €4,99 en in het voorjaar op NPO2.