Herfst 2023

Het kost me moeite om mezelf de deur uit te krijgen, de natuur in. Gelukkig zijn er anderen die me de drempel over helpen. Hieronder twee herfstwandelingen. 

Het lukt de laatste tijd steeds minder goed om scherpe foto's te maken. Vooral bij de paddenstoelen is dat goed zichtbaar, een groot deel moet ik weggooien. Ik was eerst van plan om daarom deze twee uitjes niet te plaatsen. Maar dit is geen fotografiesite, dus hup, teleurstelling inslikken, schrijven en plaatsen.

Speulderbos

Met Dinnetje ga ik naar het Speulderbos. Het bos ligt tussen Putten, Ermelo en Garderen. Vooral in de omgeving van het gehucht Drie bestaat het bos uit bomen die door hun grillige vorm lijken te dansen. In het verleden werden hier veel bomen gekapt, maar alleen de rechte stammen waren bruikbaar. De gek gevormde bomen bleven staan en vormen nu dit 'bos van de dansende bomen'.

Vliegenzwam

We zijn nog maar net aan de wandeling begonnen als we rechts van ons in het bos een hert zien lopen. Een groot donker hert, een prachtig gezicht! Een paar stappen verder horen we gekraak. Hetzelfde hert komt met een flinke vaart het bos uit en steekt ons pad over om in het bos links van ons te verdwijnen. Wat een kado!

linksboven: Kleverig koraalzwammetje, linksonder: Gewone zwavelkop

We stuiten op de schaapskudde. De herder vertelt dat ze aan de bolling van de buik kan zien of een schaap voldoende heeft gegeten. Eerst bolt de ene kant op, daarna de andere. 

Thuis lees ik verder: Schapen hebben vier maagdelen. Een schaap eet eerst een tijd snel achter elkaar, waarbij het voedsel oppervlakkig gekauwd wordt en vervolgens doorgeslikt. Als een schaap genoeg heeft gegeten gaat hij liggen herkauwen. Hierbij komt het eten vanuit de pens weer terug naar de mond en wordt het uitgebreider gekauwd. Daarna wordt het voer opnieuw doorgeslikt en door de verschillende maagdelen verder verwerkt. Herkauwen zorgt ervoor dat een schaap zoveel mogelijk voedingsstoffen uit het eten kan halen. Een schaap herkauwt vier tot zes keer per dag 10 tot 50 minuten. 

Het deel van het bos waar wij vandaag wandelen heeft minder dansende bomen. Desondanks een mooie wandeling. De zon die haar stralen tussen de bomen over de gevallen bladeren strijkt. De laaghangende takken die nog bladeren dragen, ze zorgen voor een mystieke sfeer, het zijn net tutu's. 

En na afloop heerlijk bijkomen met een kop warme chocolademelk in Boshuis Drie. 


Waterloopbos

Met mijn zus ga ik naar het Waterloopbos, in Flevoland. De foto's zijn soms van mij, soms van haar.

Ik was er vijf jaar geleden met Dinnetje. Ik knip en plak uit dat verslag: Het Waterloopbos is een historisch openluchtlaboratorium in een prachtig polderbos. Hier zijn honderden onderzoeken uitgevoerd naar het gedrag van water. Je vindt er onder andere restanten van het onderzoek naar de Deltawerken. De oudste modellen dateren uit de jaren vijftig, de tijd van de wederopbouw waarin grote waterwerken werden aangelegd. Daar was veel onderzoek voor nodig. De ruimte voor het uitvoeren daarvan werd gevonden in dit jonge polderbos waar water in overvloed was. In het bos werden zowel Nederlandse als buitenlandse havens, rivieren en kusten als wetenschappelijk model nagebouwd.

In de Deltagoot is veel onderzoek gedaan voor de bescherming van Nederland tegen (hoog) water. Het eerste onderzoek betrof hydraulische en grondmechanische problemen met de stormvloedkering in de Oosterschelde. Daarna volgden onderzoeken naar strand- en duinerosie, kustlijnbescherming en dijkbekleding.

Kunstenaars van Atelier de Lyon/RAAAF hebben het testmodel voor de stormvloedkering nieuw leven ingeblazen. Tweehonderdveertig meter lang, vijf meter breed en zeven meter diep. De kunstenaars bedachten het plan om het kolossale golfbassin uit te graven waardoor het in een verstild watervlak kwam te staan. Het beton, ooit een strakke rechte lijn, is nu doorbroken. Hier gaan korstmossen, mossen en varens groeien. Zo wordt dit monument een ode aan honderden waterloopkundige onderzoeken. De allesverwoestende kracht van het water wordt met dit werk voelbaar gemaakt.

boven: video over het kunstwerk Deltawerk met beelden van de oude functie


links: scène uit tv-serie Arcadia, opgenomen in de Deltagoot 

Onze wandeling van zo'n 3 kilometer begint in de regen, maar gelukkig knapt het al snel op.

boven: heksenkring 
onder: mogelijk de Sombere honingzwam, wat een geweldige naam

Voor onderzoek naar golven en stroming was er onder andere de 'Golfbak Nigerweg', een bassin van 25x25m² met 7 golfmachines op een rij. Bijzonder aan dit model is dat het voor 16 verschillende proeven is gebruikt. De meeste modellen werden slechts voor één onderzoek gebruikt en daarna heringericht of verlaten. 
Drie voorbeelden van proeven:
1. Blokkendam (proefopstelling M995 - 1968)
Rijd je naar de dam tussen Goeree-Overflakkee en Schouwen-Duiveland, dan zie je het resultaat van één van de proeven uit de Golfbak. Blokkendammen, onderdeel van de Deltawerken. In deze proefopstelling werd bepaald hoeveel van de blokken zouden wegspoelen in het stromende water. 
2. Zuiderdam Europoort (proefopstelling M117 - 1971)
Deze dam is één van de dammen bij de haveningang van Hoek van Holland. Het vormt tevens bescherming van de Maasvlakte. Hier werd de stabiliteit van de kop van de Zuiderdam onderzocht. Er werd gekeken naar de vorm, de ligging van de berm en de toe te passen materialen. Dit alles onder invloed van golfaanvallen.
3. Rietproeven (1980)
Hoe kun je riet inzetten als golfbreker? De medewerkers van het laboratorium bouwden betonnen en kalkzandsteenmuurtjes. Daartussen plantten ze riet en legden daarover een verrijdbare brug op rails. Met die brug konden ze het riet inspecteren.

Video, interessant vanaf 0:30, met mooie oude beelden

Nadat we de Deltagoot nog even in de zon hebben kunnen bewonderen rijden we naar het Paddenstoelenparadijs, het eerste paddenstoelenreservaat van Europa. Natuurmonumenten gaf dit gebied cadeau aan de Nederlandse Mycologische Vereniging ter ere van het honderdjarig bestaan. In dit bos en open veld zijn ideale omstandigheden gecreëerd voor zwammen. Het ruim 60 jaar oude bos was al langer interessant voor paddenstoelen, de nieuwe boomweide moet zorgen voor nóg meer rijkdom. 

Volgens Natuurmonumenten zijn er van de 3500 soorten paddenstoelen die Nederland rijk is maar liefst 800 soorten te vinden in het Voorsterbos, waar dit bos onderdeel van uitmaakt. Tussen de bomen in de schaduw is de lucht vochtig en daar houden mossen van. De bomen hebben hier daarom 'groene sokken' aan.

Op internet en op het bord bij de ingang worden ons hele bijzondere paddenstoelensoorten beloofd. Nou, wij zien ze niet. Ook niet veel gewone paddenstoelen. Het weiland is te nat om te kunnen belopen, we zakken weg in de modder. Het bos is mooi en mystiek en we genieten van de wandeling maar dat paddenstoelenparadijs zien we er niet in terug.